Washington D.C., ngày 30/5/2025 – Chính phủ Hoa Kỳ vừa công bố một bước đi cứng rắn trong chính sách visa du học, khi tuyên bố sẽ bắt đầu thu hồi visa đối với các sinh viên Trung Quốc có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc theo học các ngành học được coi là nhạy cảm. Động thái này đã nhanh chóng làm dấy lên làn sóng lo ngại sâu rộng trong cộng đồng học thuật quốc tế.
Tăng cường kiểm soát sinh viên Trung Quốc
Ngày 28/5, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio xác nhận chính quyền sẽ sửa đổi tiêu chí xét cấp thị thực, nhằm tăng cường thẩm định hồ sơ đến từ Trung Quốc đại lục và Hồng Kông. Theo đó, các sinh viên nằm trong diện nghi vấn về chính trị hoặc an ninh quốc gia sẽ bị từ chối hoặc thu hồi visa.
Phản ứng trước thông báo, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích chính sách này là phân biệt đối xử và mang tính chính trị. Phát ngôn viên Mao Ninh khẳng định Bắc Kinh đã gửi công hàm phản đối tới phía Mỹ.
Trên thực tế, chính sách kiểm soát sinh viên Trung Quốc đã được chính quyền Tổng thống Trump triển khai từ sớm. Theo Hiệp hội Giáo dục Quốc tế (NAFSA), tính đến giữa tháng 4/2025, Mỹ đã thu hồi gần 1.500 visa sinh viên quốc tế, trong đó phần lớn là sinh viên đến từ Trung Quốc.
Ngoài ra, Washington còn mở rộng chiến dịch loại bỏ các Viện Khổng Tử ra khỏi hệ thống đại học Mỹ, với cáo buộc các tổ chức này phục vụ cho mục đích tuyên truyền và gián điệp.
Số lượng sinh viên Trung Quốc tại Mỹ sụt giảm mạnh
Căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung khiến số lượng sinh viên Trung Quốc du học tại Mỹ giảm mạnh, từ khoảng 370.000 sinh viên vào năm 2019 xuống còn khoảng 277.000 vào năm học 2023–2024, theo báo cáo của Viện Giáo dục Quốc tế (IIE).
Các chuyên gia phân tích nhận định nguyên nhân chủ yếu là do lo ngại về an ninh công nghệ cao và cạnh tranh chiến lược giữa hai quốc gia. Nhiều chính trị gia Mỹ cho rằng môi trường nghiên cứu mở tại Mỹ đang bị lợi dụng để lách luật kiểm soát xuất khẩu và tiếp cận thông tin nhạy cảm.
Tác động đến nền giáo dục Mỹ và cơ hội cho các quốc gia khác
Theo báo cáo của IIE, sinh viên Trung Quốc hiện chiếm gần 25% tổng số sinh viên quốc tế tại Mỹ và đóng góp hơn 15 tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế giáo dục Mỹ. Do đó, việc siết chặt visa có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu và hoạt động tuyển sinh của các trường đại học.
Trước làn sóng thay đổi chính sách, nhiều trường tại Mỹ đã đưa ra các biện pháp hỗ trợ sinh viên quốc tế, bao gồm hỗ trợ pháp lý, chuyển trường, hoặc tư vấn thay đổi quốc gia học tập.
Đồng thời, các quốc gia có chính sách visa cởi mở như Anh, Canada, Úc, châu Âu, Nhật Bản và Singapore đang trở thành lựa chọn thay thế đáng cân nhắc đối với sinh viên quốc tế.
Các công ty tư vấn du học khuyến nghị học sinh nên chủ động nộp hồ sơ vào nhiều quốc gia để đảm bảo cơ hội học tập không bị gián đoạn bởi các thay đổi chính sách đột ngột.
Công ty tư vấn giáo dục Alpha Wing gợi ý sinh viên nên áp dụng hình thức "nộp đơn kép", vừa đăng ký vào trường đại học tại Mỹ, vừa mở rộng cơ hội tại các quốc gia khác để giảm rủi ro.
Cơ hội phát triển cho giáo dục châu Á
Không ít chuyên gia cho rằng việc Mỹ hạn chế visa có thể là cơ hội để các hệ thống giáo dục châu Á phát triển. Nhật Bản mới đây đã lên tiếng mời gọi các sinh viên bị ảnh hưởng bởi chính sách Mỹ tiếp tục học tại các trường đại học trong nước.
Tại Trung Quốc, nhiều học giả đánh giá đây là cơ hội để thu hút nhân tài về nước, thúc đẩy sự phát triển nội tại trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Các trường như Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc đang tích cực nâng cao chất lượng giảng dạy và nghiên cứu nhằm đáp ứng xu thế này.
Cần tìm sự cân bằng giữa an ninh và tri thức
Một số chuyên gia nhân quyền bày tỏ lo ngại rằng việc siết chặt visa có thể làm suy yếu vị thế dẫn đầu về khoa học và đổi mới của Mỹ. Bà Yaqiu Wang, nhà nghiên cứu tại Mỹ, cho rằng chính sách này đang gây ảnh hưởng đến sinh kế và quyền học tập chính đáng của hàng nghìn sinh viên.
Phó giáo sư Michael Schoenfeld, Đại học Duke, chia sẻ: “Bảo vệ an ninh quốc gia là điều cần thiết, nhưng không thể đánh đổi bằng cách đóng chặt cánh cửa tri thức. Chúng ta cần một chính sách cân bằng giữa an ninh và hội nhập quốc tế.”
Kết luận
Dù chính sách visa Mỹ hiện tại đang theo chiều hướng thắt chặt, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc Mỹ ngừng mở cửa đón nhận sinh viên quốc tế. Học sinh và phụ huynh nên chủ động theo dõi các thông báo chính thức từ Đại sứ quán Mỹ, đồng thời lên kế hoạch du học dài hạn với phương án dự phòng ở các quốc gia khác.
LEAP Vietnam luôn lắng nghe và trả lời mọi câu hỏi của các bạn
Click vào đây để nghe chia sẻ của các bậc phụ huynh học sinh và các bạn thí sinh tiêu biểu
📝Điền thông tin vào form để LEAP Vietnam hỗ trợ bạn tốt nhất
----------------------------------------
👩🏻💻Người phụ trách: Cô Aurore Phạm
☎️Hotline: 085 810 8111
🌐Website: www.leapvietnam.com
📧 Email: info@leapvietnam.com
➖Facebook: LEAPAdmissions
➖Youtube: LEAPVietnam
➖Instagram: @leapvietnam
📍Văn phòng:
Hà Nội: Tầng 3, toà nhà Belvedere 28A Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội, Việt Nam
Hồ Chí Minh: tầng 11, tòa nhà Deutsches Haus, 33 Lê Duẩn, Bến Nghé, Quận 1, Hồ Chí Minh, Việt Nam
Paris: 49 Av. d’Iéna, 75116 Paris, Pháp
Marseille: 132 Bd Michelet, 13008 Marseille, Pháp
Lyon: Tour To-Lyon, 49 Bd Marius Vivier Merle, 69003 Lyon, Pháp